III Festiwal Teatru na faktach „Rzeczy zbędne”
20–23.06.2024, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław

Ponad 20 wydarzeń składa się na program III Festiwalu Teatru na faktach: spektakle, czytania performatywne, dyskusje i spotkania, a także warsztaty.

Idea

Rzeczy zbędne pojawiają się w plecaku uciekinierki z Mariupola, gdy podróżuje dwie doby przepełnionym pociągiem na granicę z Polską. Okazuje się, że ze wszystkich drobnych bibelotów, które można spakować w 15 minut przed kolejnym nalotem, najważniejsze są jabłko i stary batonik. Inaczej czeka ją głód. Książki, pamiętniki, stare misie, kamyki z domowego ogródka i zdjęcia ukochanych zajmują tylko cenne miejsce.

Nie tylko przedmioty bywają rzeczami zbędnymi. Dla jednych stają się nimi także idee i wartości, wydawałoby się – niezbywalne, podczas gdy inni są gotowi poświęcić dla nich wszystko. To wolność w Białorusi, człowieczeństwo na pograniczu polsko-białoruskim czy pokój w Rosji.

To także „rzeczy zbyteczne”, o których mówi Jacek Hołówka w rozmowie z Karoliną Lewestam, takie jak literatura lub opera – rzeczy „niekonieczne”, przynoszące przyjemność przełamania prozy własnego życia, a zarazem poszerzające jego perspektywę.

My, podążając tym tropem, do listy rzeczy „zbędnych” dopisujemy teatr – z przekonaniem, że na scenie możemy opowiedzieć każdą, nawet najdrobniejszą i najcichszą opowieść.

Książka, słowo, gest sprzeciwu, całe osobiste światy pozwalają trwać naszym bohaterom, wypełniają przestrzeń w plecaku między starym batonikiem a jabłkiem. Co powinno się zabrać ze sobą do nowego domu? A co za sobą pozostawić?

Podczas Festiwalu Teatru na faktach chcemy opowiadać o zwykłych ludziach podejmujących niezwykle trudne decyzje. Każdy ze spektakli i każde z czytań performatywnych będzie się odnosić do prawdziwych bohaterów i zdarzeń. Twórcy i twórczynie wsłuchują się w historie dziejące się tu i teraz, najaktualniejsze i najdrażliwsze. Wiele z nich zostanie opowiedzianych po raz pierwszy tak głośno i z taką mocą.

Zaprezentujemy spektakle o osobistej wierze, o migracji, o uwięzieniu, o pracy bez końca i braku perspektyw na godziwe zajęcie, o mniejszości i wykluczeniu. Każda z tych historii wydarzyła się gdzieś w Polsce, a czasami poza jej granicami. W programie III edycji festiwalu znajdziecie premierowe pokazy dokumentalne, najciekawsze i najnowsze  realizacje wrocławskiego Teatru na faktach, a także produkcje gościnne, z ostrzeliwanego rakietami Charkowa czy z białoruskiej celi.

Tradycyjnie już pokazom i czytaniom będą towarzyszyć dyskusje z bohaterami i bohaterkami spektakli, osobami eksperckimi i aktywistycznymi. Możliwość rozmowy stanowi dla nas dopełnienie spektaklu i jest formą zwerbalizowania problemu, możliwością zadania pytania u źródła.

Festiwal będzie w całości dostępny dla osób z niepełnosprawnością ruchową, a wybrana część programu zostanie przystosowana dla osób z dysfunkcją słuchu i z niepełnosprawnością wzroku.

W ramach festiwalu odbędzie się II edycja Konkursu na Dokumentalne Czytanie Performatywne. Jury złożone z twórców teatralnych, dziennikarzy i pisarzy wyłoni tekst, który zostanie wystawiony na scenie Instytutu Grotowskiego w przyszłym sezonie. W zeszłym roku zwyciężył „Tłusty czwartek” Anastazji Charitonowej, który w formie pełnoprawnego spektaklu będzie miał premierę podczas tegorocznego festiwalu.

Jakub Tabisz

W programie festiwalu znajdziemy ponad 20 wydarzeń, w tym spektakle, czytania performatywne, dyskusje i spotkania, a także warsztaty.

Hasło tegorocznego festiwalu to "Rzeczy zbędne". Odnosi się ono do m.in. do utraconych idei i wartości, wyjaśnia szef festiwalu Jakub Tabisz:

"- To są takie wartości jak pokój w Rosji, prawa człowieka na Białorusi, prawa kobiet w Afganistanie. Okazuje się, że pewne wartości, które wydają się podstawowe, niezaprzeczalne, które uważamy, że nie można już ich odebrać, jak raz zostały dane, są odbierane po prostu milionom ludzi."

W ramach Rzeczy zbędne. III Festiwal Teatru na faktach zapraszamy do Bulvarów na bezpłatne działania warsztatowe i spotkania:

Usłysz to 20.06.2024 16:00–18:00

Warsztaty mistrzowskie prowadzone przez Bartosza Panka

Podczas spotkania Bartosz Panek podzieli się swoim doświadczeniem niemal dwudziestoletniej pracy reporterskiej i dokumentalistycznej, głównie w radiu, a w ostatnich latach również na polu literatury non-fiction.

Opowie również o sytuacji, w której autor staje się częścią świata przedstawionego, i wyjaśni, co z tego wynika, a także dlaczego prawda faktów jest w reportażu co najmniej tak samo ważna, jak prawda emocji, i jaki ma to wpływ na tworzenie dźwiękowych obrazów.

Zapisy: Udział bezpłatny

Link do zapisów przez formularz google: https://tiny.pl/d588h

OSINT, dezinfo i scena 21.06.2024 16:00 - 18:00

Warsztaty mistrzowskie prowadzone przez Wojciecha Cieślę

Wojciech Cieśla podczas warsztatów przyjrzymy się faktom, które znalazły drugi dom w sztuce. Uczestnicy będą mogli sprawdzić, czy trudno je weryfikować, oraz dowiedzą się, jakimi narzędziami można to robić. A przede wszystkim – jak to robią najlepsi.

Czy spotkanie dziennikarzy i twórców teatralnych ma sens, skoro z założenia jedni zajmują się faktami, a drudzy fikcją? Czego dziennikarze i twórcy teatralni mogą się od siebie wzajemnie nauczyć? Czy w teatrze można wykorzystać narzędzia OSINT (Open Source Intelligence Techniques), dzięki którym reporterzy śledczy weryfikują dziś informacje? Jak to robią? Czy w teatrze jest miejsce na analitykę śledczą?

Zapisy: Udział bezpłatny

Link do zapisów przez formularz google: https://tiny.pl/d588h

Animacja non-fiction 23.06.2024 11.00

Rozmowa o specyfice pracy z materiałami dokumentalnymi – zdjęciami, wspomnieniami, wywiadami, opowieściami w szeroko rozumianej animacji społeczno-kulturalnej. Czym te projekty różnią się od innych działań partycypacyjnych? Co zyskują uczestnicy? Jakie jest ryzyko? Jakie wygląda cykl takich projektów i czym one mogą być – dla uczestników procesu i odbiorców działań? Jakie potencjały i szanse daje popularyzacja metody pracy non-fiction w animacji?

W spotkaniu wezmą udział:

Zuzanna Kociuga, animatorka kultury i liderka projektu MAMY Teatr wraz z zespołem

Julia Walczak, słuchaczka PSAK SKiBA, autorka dyplomu „Eksperci Codzienności” wraz z zespołem i promotorką Natalią Ługiewicz

Grupa Teatralna Wygadane/ni/X z Miejscówki dla Młodzieży prowadzonej przez Fundację Made in Brochów

Ilia Prychyn, autor spektaklu „(nie) bliska historia” z Zespołu Szkół nr 1 we Wrocławiu wraz z zespołem

Blanka Starzycka, reżyserka dokumentalnego czytania „Jesteś(my) wszędzie” przygotowywanego na Zjazd Skibowiczów w PSAK SKiBA we współpracy ze Stowarzyszeniem „TwórczePowiązania”